Một trong những món quà cay độc nhất mà Bộ GD ĐT dành cho giới trẻ, giới sinh viên học sinh trong lĩnh vực CNTT không phải cái gì khác, chính là ngôn ngữ lập trình Pascal. Một thứ ngôn ngữ mà hiện nay chỉ để dùng cho chơi, nghịch và chẳng làm nên một phần mềm nào ra hồn cả.
Pascal chạy trên hệ điều hành DOS, hệ điều hành mà chính Microsoft đã dùng nó làm bước đệm để xây dựng và phát triển thêm hệ điều hành Windows sau này. Các phiên bản Pascal trước đây đã bị phê phán rộng rãi vì không phù hợp cho việc sử dụng trong thực tế, ngoài việc dạy học và... để cho trẻ con nghịch. Brian Kernighan, người truyền bá C, đã đưa ra những phê phán lớn nhất về Pascal trong đầu những năm 1980, bằng tác phẩm Why Pascal Is Not My Favorite Programming Language (Tại sao Pascal không phải là ngôn ngữ lập trình tôi ưa thích).
Ngày nay, các ngôn ngữ lập trình ngày càng đổi mới và phát triển thậm chí cả hệ điều hành đã thay lề thói làm việc mới, ngoại trừ Pascal, vẫn được bộ GD và ĐT VN cho học lại từ thuở cách đây 20 năm, thứ ngôn ngữ mà đời cha tôi học nay vẫn không hề thay đổi. Vẫn Pascal 7.1 và nó đã xung đột với hệ điều hành Windows XP, điều này muốn và sử dụng được nó, bạn phải cài và cài những cái gì mô tê vào, khi mới bỡ ngỡ bước chân vào thế giới tin học. Không biết gì thì nộp tiền để người ta cài cho bạn chức năng hỗ trợ, cho máy của bạn chạy chương trình cũ hơn, chậm hơn và xấu hơn các ngôn ngữ có sẵn trong Windows của Microsoft.
Thừa biết là Microsoft có ý tiêu diệt Pascal từ lâu, họ đưa ra ngôn ngữ VB và hầu như mọi ứng dụng chạy trong Windows đều hỗ trợ lập trình VB. Microsoft đã từng mua Foxpro để .... chẳng làm gì cả, để cho nó chết , nhằm cho những người sử dụng chúng ta, dùng sang ngôn ngữ và cách thức làm việc mới, cái mà ông Microsoft hỗ trợ. Microsoft chắc nghe được tin quân nhà ta cứ cố học lấy cái Pascal mà hãng Borlan đã chết (Bị giải tán và hãng khác mua), các nhà lập trình học Borlan sẽ phải cảm ơn VN vì đã giúp cho ngôn ngữ này sống lâu đến vậy.
Pascal có gì đặc sắc? Chẳng có gì gọi là đặc sắc cả. Tôi khốn khổ tốn bao thời gian học tập nghiên cứu về Pascal, về đồ họa Graphic, về Overlay về UNIT của nó để rùi, chẳng làm được cái mô tê gì, mãi mới viết ra được mấy cái chương trình con con, chữ Việt thì đánh không dấu , đồ họa thì xấu mù, lỗi tràng giang... vì quá tin lời các thầy bảo Pascal là một ngôn ngữ lập trình trong sáng.
Nghiên cứu các ngôn ngữ lập trình khác, tôi có thể khẳng định ngôn ngữ Pascal không có gì nói là trong sáng hơn các ngôn ngữ khác. Câu nói trong sáng, chẳng qua là câu nói biện hộ các thầy giáo dạy Pascal, chính các thầy rất ít được tiếp xúc với các ngôn ngữ mới, cách thức làm việc mới, như kiểu đối tượng, thuộc tính và phương thức vậy. 20 năm qua,các thầy chỉ biết có một mình Pascal và tung hê Pascal lên tận trời xanh. Khiến cho cả một thế hệ trẻ lầm tưởng Pascal là ngôn ngữ tuyệt vời.
Người ta nói Pascal trong sáng ở chỗ nó là ngôn ngữ rõ ràng, minh bạch và ... quá rườm rà nữa. Hàng đống BEGIN, END chen chúc nhau, lẫn lộn với những dấu chấm phảy đầy rác rưởi. Cái đó là ưu việt của Pascal ư? Không đời nào, chẳng lẽ người ta đã có cái khung IF THEN tại sao không phải là END IF như Basic, mà nó lại cứ phải BEGIN,END để người ta nhầm lẫn. Học Pascal, giống như cách học đóng gói, gói và gói khiến học sinh quá mệt mỏi với những vụ tìm chỗ sai thiếu thừa chấm phảy, thiếu thừa với END, BEGIN
Các ngôn ngữ khác lập trình, có lẽ gọn hơn, hay hơn và phù hợp hơn, nhưng lại không được đào tạo ở trường. Ví dụ như Visual Basic, cũng có các vòng lặp FOR NEXT, DO WHILE, cũng có IF và CASE... nói chung cũng có các cách phân nhánh và lặp, các đối tượng như Pascal, tại sao không được học? Có lẽ cái ông quyết định học ngôn ngữ lập trình Pascal hoặc là chỉ biết đến vậy, hoặc là nhận phong bì của người ta (hay tương tự?).
Pascal học để cho vui, học nó, như là sử dụng cái xe thồ đi trên con đường CNTT trước kia. Ngày nay CNTT đã trở thành đại lộ, học sinh lẽ ra phải được tiếp cận ngay với các ngôn ngữ lập trình thông dụng , mạnh với nhiều hỗ trợ, như những chiếc xe hiện đại. Đằng này lại đâm đầu học cái ngôn ngữ xa xưa, cổ như đồ hơi nước. Mất thời gian công sức mà chẳng làm được điều gì.
Ôi, cái sự học hành, đời ta đã trả giá. Đời sau vẫn phải trả giá vì mấy cái lập luận cổ hủ kia. Và lý thuyết suông vẫn là lý thuyết suông trong trường học Việt Nam không biết đến bao giờ?
Trang Chính 
